Italiaanse wintergewoontes

Stel je voor: december in Italië. De geur van panettone, volop lichtjes in de straten én families die massaal samenkomen. Jij wil niet alleen meedoen, maar het ook snappen én kunnen meepraten. In deze blog neem ik je mee langs de belangrijkste Italiaanse wintergewoontes, met context, handige woorden en kleine gesprekstarters. Zo leer je cultuur én taal tegelijk. 

Wat bedoelen we met Italiaanse wintergewoontes? 

Italiaanse wintergewoontes zijn rituelen en gebruiken tussen begin december en begin januari. Denk aan de versierde presepi (kerststallen) tot La Befana (de vriendelijke heks die in de nacht van 5 op 6 januari kousen vult met lekkers en zo de feestperiode afsluit). Ze geven je gespreksonderwerpen, versterken je woordenschat en geven culturele verdieping aan je bezoek in Italië. 

Start van het seizoen in Italië

Voor veel Italianen begint het kerstseizoen op 8 december met de Immacolata Concezione. Veel gezinnen zetten dan de boom op en beginnen met versieren. In Milaan valt rond 7 december ook Sant’Ambrogio, de dag waarop La Scala traditioneel het operaseizoen opent. Mooie kapstok om over plannen, vrije dagen en cultuur te praten. 

Rond die datum start ook de ponte dell’Immacolata: een lang weekend waarin steden vollopen, kerstmarkten openen en presepi worden opgebouwd. Een sfeervolle en populaire tijd. 

De mooiste wintergewoontes in Italië 

Italië heeft andere gewoontes dan Nederland. Naast de traditionele bezienswaardigheden geniet je in deze steden en regio’s van lichtinstallaties, levende kerststallen (presepi), ijsbanen en de lekkerste wintergerechten. Denk aan vin brulé en strudel in Zuid-Tirol, panettone in Milaan, torroni in Cremona en kastanjes in Toscane. Rond 8 december, de feestdag van de Onbevlekte Ontvangenis, zijn er vaak extra events. Veel markten lopen door tot Driekoningen op 6 januari met de vrolijke Befana als afsluiter.

Handig om te weten in 2025: 

Sfeer en tradities op straat

Van noord tot zuid vind je mercatini di Natale (kerstmarkten) met houten kraampjes, vin brulé (glühwein) en lokale ambachten. In Trentino en Zuid-Tirol zijn ze extra bekend en lopen ze vaak tot Driekoningen. Maar de sfeer leeft in heel Italië. 

In Toscane en Emilia draait het om lichtkunst en koren op de pleinen. In Campanië wemelt het in Napels’ Via San Gregorio Armeno van de ambachtelijke kerststallen. In Lazio ontmoet je op 6 januari de vrolijke Befana en in Umbrië schittert de reusachtige lichtboom van Gubbio. Sicilië en Calabrië brengen je juist weer de zampognari (doedelzakspelers) en spectaculaire presepi viventi. 

Eten en symboliek in de winter

Aan tafel leer je het snelst. Met oud en nieuw eten veel Italianen cotechino con le lenticchie. De linzen lijken op muntjes en staan symbool voor voorspoed. Rond Kerst proef je panettone of pandoro en in de bergen is polenta vaste prik. Op kerstavond (La Vigilia) staat vaak vis op tafel, van baccalà tot fritto misto, en in het zuiden zelfs capitone (paling). 

Op 1 januari brengt een granaatappel geluk, en met la Befana (6 januari) krijgen kinderen snoep of carbone dolce. 

La Befana en afsluiting van de feestperiode

Op 6 januari sluit Italië af met de Epifania. Kinderen hangen calze op voor snoep of zoete “carbone”. In steden als Urbania en Venetië zijn speciale Befana evenementen. In steden als Florence en Milaan zie je juist weer de traditionele Cavalcata/Corteo dei Magi: kleurrijke stoeten die de Drie Koningen in ere houden.

Presepi / kerststal-traditie:

Een van de meest geliefde wintertradities in Italië is de presepe, de kerststal. In veel dorpen en steden vind je niet alleen kleine stalletjes thuis, maar ook grote, levende kerststallen met echte personen, dieren en complete dorpsscènes. In plaatsen als Matera loop je langs rotswoningen en steegjes die als decor dienen voor het kerstverhaal. In Greccio, in Lazio, wordt de traditie extra in ere gehouden, omdat hier in de dertiende eeuw één van de eerste levende kerststallen werd nagespeeld.

Leuk detail om over te praten: Italië is een beetje verdeeld tussen “team presepe” en “team albero di Natale”. De één zweert bij een uitgebreide kerststal met allerlei figuurtjes, de ander kan niet zonder een mooi versierde boom. Vraag tijdens een gesprek eens: “E tu, fai il presepe o solo l’albero di Natale?” Grote kans dat je een glimlach én een enthousiast verhaal terugkrijgt.

Handig om te weten: 

Waar vind je de mooiste kerstmarkten in Italië

In Italië vind je ook volop kerstmarkten. Denk aan de Trento kerstmarkt op Piazza Fiera of de kerstmarkt in Verona, nabij de arena. Recent schreven we al eens een blog over de mooiste kerstmarkten in Italië. 

Meer weten over de Italiaanse cultuur? 

Wil je deze Italiaanse wintergewoontes niet alleen herkennen maar ook bespreken als een local? Bij Fai un Salto koppel je taal direct aan tradities. Zodat je snapt waarom Italianen bepaalde feestdagen zo uitbundig ervaren. Tijdens onze taalcursussen leer je de taal op een behapbare wijze, terwijl je ook meer leert over de cultuur, literatuur en tradities. 

Zin om te starten? Kies je cursus of plan een proefles. We leren je graag meer over deze indrukwekkende taal.